Ratujmy nasz najstarszy zabytek cz. 17

Trzy ulice Tarnowa Podgórnego mają imiona tarnowskich duszpasterzy: ul. ks. Z. Sasa, ul. ks. J. Bryzy, ul. ks. Cz. Niklewicza.  Wszyscy zasłużyli się dla naszego kościoła.

Ulica ks. Józefa Bryzy znajduje się w centrum, odbija w bok od głównej ulicy Poznańskiej w kierunku cmentarza. Jej położenie łączy się z miejscem,  z  którym rodzina księdza była związana ponad 100 lat. Przy niej znajduje się stojący do dziś dom rodzinny Ernstów a w bezpośrednim jego sąsiedztwie (obecnie teren nowego cmentarza), na górce, stał kiedyś wiatrak – młyn zbożowy. Dom i młyn wybudował pradziadek księdza.
 

Józef Bryza urodził się 10 września 1914 roku w Tarnowie Podgórnym jako jedyne dziecko  Józefa i Stanisławy z domu Ernst. Ojciec był nauczycielem. Początkowo Bryzowie mieszkali  u dziadków w Tarnowie ( u rodziców matki), później  przeprowadzili się do Poznania. Tam Józef dorastał. Po maturze rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim na Wydziale Rolniczo Leśnym. W roku 1935 przerwał studia przyrodnicze i zgłosił się do Seminarium Duchownego w Wilnie. Po czwartym roku studiów teologicznych, przyjechał na wakacje do  Tarnowa Podgórnego, gdzie na powrót zamieszkali Bryzowie.  Tu zastał go wybuch II wojny światowej. Do Wilna już nie wrócił.  Niemcy eksmitowali rodzinę z ich własnego domu do Ceradza Kościelnego. Józef został skierowany przez okupanta do pracy w gospodarstwie w Jankowicach jako  robotnik rolny. Ponieważ znał język niemiecki wielokroć pomagał rodakom w problemach z niemieckimi nadzorcami.

Po wojnie powrócił na studia teologiczne ale już do Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał 22 grudnia 1945r. z rąk kardynała Augusta Hlonda. Mszę prymicyjną odprawił   24 grudnia  (pasterkę), w Tarnowie Podgórnym, w kościele p.w. Wszystkich Świętych. Pierwszą jego placówką był Zespół Szkół Zawodowych w Bydgoszczy, gdzie pracował jako prefekt. Po usunięciu religii ze szkół, w 1950 roku został proboszczem w Chojnie koło Wągrowca. W  roku 1964, z powodu  kłopotów zdrowotnych, został oddelegowany jako ksiądz rezydent do Tarnowa, gdzie pełnił nieprzerwanie posługę kapłańską przez 35 lat. Zamieszkał w swoim domu. Zmarł 30 czerwca 1999r. w wieku 84 lat. Pochowany został na cmentarzu tarnowskim w grobie swoich dziadków.

Z Tarnowem Podgórnym związany był całe życie. Tutaj miał swoje korzenie, przyjaciół, znajomych. Znał wszystkich starszych, dzieci pytał od kogo są i już wszystko wiedział. Był przede wszystkim katechetą – lubił pracę z młodzieżą, był kaznodzieją, spowiednikiem  i żarliwym kapłanem. Przez lata mszę św. kończył modlitwą za Ojczyznę - „Pod Twoją Obronę”. Był człowiekiem niezwykle skromnym,  wręcz nieśmiałym,  jednak w sprawach zasadniczych - wiary i Kościoła, bardzo zdecydowanym. Swoim sposobem bycia wprowadzał atmosferę spokoju i wyciszenia. W jego obecności staraliśmy się być lepsi. Zawsze pogodny, uśmiechnięty, życzliwy, przejmujący się naszymi zmartwieniami. Lubiany przez młodzież za prostą i zrozumiałą katechezę. Był bardzo muzykalny, rozśpiewany, poprawiał tonacje podczas śpiewu „ludu”, z przyjemnością grał na pianinie. Wpisał się w krajobraz Tarnowa jako ksiądz rowerzysta z podwiniętą sutanną.

Jego, na pozór zwykłe życie, kryło w sobie bogactwo wiary i ufności Bogu. Dzień po dniu, tydzień po tygodniu, rok po roku, spokojnie, cicho, wytrwale,  słowem, wiarą i przykładem własnego życia kruszył ludzkie słabości i wprowadzał Boga w serca wielu.

Był tutaj jak przysłowiowa kropla wody, która drąży kamień nie siłą, lecz częstym spadaniem. Z radością obchodziliśmy Jego 40 lecie kapłaństwa ofiarując na pamiątkę fotel z podnóżkiem - by więcej wypoczywał. Podobnie z wdzięcznością, parafianie fetowali Jego 50 lecie święceń. Widzieliśmy Go stale sprawnym cyklistą, dlatego otrzymał Jubilat  - nowy rower! Z okazji złotego jubileuszu w kościele p.w. Wszystkich Świętych ,w miejscu mszy prymicyjnej, wymurowaliśmy pamiątkową tablicę „Te Deum Laudamus za 5o lat kapłaństwa ks. Józefa Bryzy”.

W uznaniu zasług  Rada Gminy uchwałą z dnia 26.05.2001r.,  nadała pośmiertnie odznaczenie  księdzu Józefowi Bryzie -  „Zasłużony  dla gminy Tarnowo Podgórne”, zaś   w roku 2000 „Jego” rodzinną ulicę nazwano imieniem Księdza Józefa Bryzy.

Opracował

Kazimierz Szulc