Historia
Kościół w Tarnowie Podgórnym jest najstarszym murowanym obiektem sakralnym na terenie gminy, wybudowanym w 1464 roku. Kościół został wpisany
do rejestru zabytków architektury pod nr 2411/A decyzją z dnia 21.12.1932r., zaś jego wystrój i wyposażenie pod nr 202/Wlkp/B decyzją z dnia 8.09.2011r. Budowla
Typowo dla budownictwa średniowiecza, jest on kościołem orientowanym, to znaczy z prezbiterium skierowanym na wschód (łac. oriens), w kierunku grobu Chrystusa w Jerozolimie. Kościół jest jednonawowy. Posadowiony na fundamentach z ułożonych kamieni. Jeden z nich, imponujących rozmiarów, jest fragmentem progu z przedsionka do wnętrza kościoła. Wymurowany jest tak zwanym murem gotyckim polskim, stosowanym od XIV do XVI wieku. Wiązanie muru uzyskano przez powtarzanie dwóch warstw, w których na przemian ułożone są cegły główką i wozówką do lica muru. Widać to dobrze w odkrytej części portalu, wewnątrz kościoła. Na zewnątrz, po lewej stronie wejścia głównego, już za czasów pruskich, wbito na murze znak wysokościowy - 102 m nad poziomem morza.W roku 1787 zmieniono sylwetkę kościoła poprzez wykonanie drewnianej nadbudowy wieży. W roku 1889 dobudowano kruchtę z boku kościoła. W takiej formie kościół przetrwał do czasów obecnych.
Kościół ma sklepienie gwiaździste, najbardziej popularne w stylu gotyckim. Powstaje ono poprzez podział sklepienia w trójkąty. Podział wyznaczają widoczne żebra, zaś pola pomiędzy nimi wypełniają tak zwane wysklepki. Taka konstrukcja pozwalała na budowę bardzo wysokich świątyń. Zamiarem architektów gotyku, było wzniesienie świątyń jak najbliżej Boga.
Kochamy i zachwycamy się tarnowską świątynią, małą perełką architektury. Zdajemy sobie sprawę, że jest to kościół wybudowany w XV wieku dla wiejskiej, kilkuset osobowej parafii. Dzisiaj urzeka właśnie swoim niedużym wnętrzem, do ogarnięcia naszymi ramionami, które idealnie stwarza przestrzeń sacrum.
Gospodarstwo
Parafia Tarnowo posiadała duży majątek z ponad 160 ha gospodarstwem rolnym z budynkami inwentarskimi i socjalnymi, z parkiem i dużym ogrodem parafialnym w centrum miejscowości. W średniowieczu majątki kościelne były źródłem tak zwanych prebend, czyli finansowały (jak i w naszym przypadku) pracowników kurii, kanoników i biskupów poznańskich. Stąd można przypuszczać, że wielu z nich stało się „z wdzięczności” fundatorami wyposażenia tarnowskiego kościoła. Wyposażenie
Ołtarz główny, klasycystyczny pochodzi z 1787 roku. Jak przystało na kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych ołtarz wyposażony jest w liczne trumienki z relikwiami. Po bokach znajdują się rzeźby Mojżesza i Aarona, późnobarokowe, z połowy XVIIIw. Są to rzeźby pełne w drewnie, ozdobione monochromią ze złoceniami. Główny obraz to Wręczenie kluczy św. Piotrowi , barokowy z 1665 roku, olej na płótnie. Obraz ten wisiał w ołtarzu głównym Katedry Poznańskiej, gdzie podczas pożaru w 1772 roku został cudownie ocalony. Po odbudowie Katedry przez biskupa Antoniego Okęckiego, obraz zawisł w kaplicy św. Jana Kantego. W 1795 roku na prośbę ówczesnego proboszcza tarnowskiego kanonika Antoniego Lipińskiego (1779-1807) został przez biskupa Ignacego Raczyńskiego podarowany do naszego kościoła. Kolejne obrazy to: Św. Anna Samotrzeć, renesans, XVI w., olej na drewnie (najstarszy w naszym kościele), Matka Boska Śnieżna obraz z XVII wieku., olej na płótnie z sukienką z drewna posrebrzanego, Św. Jan Nepomucen, barok, XVII w., olej na płótnie, Św. Paweł, obraz o charakterze ludowym, XIX w. Na wyposażeniu kościoła parafialnego była też (obecnie znajduje się w kościele po-ewangelickim) rzeźba Matka Boska z Dzieciątkiem, barok, XVII wiek, Wielkopolska. Jest to rzeźba pełna w drewnie lipowym.
W ścianie przy prezbiterium wmurowane są trzy tonda, okrągłe płaskorzeźby wykute w marmurze przedstawiające św. Andrzeja, św. Piotra oraz kartusz herbu Nałęcz (prawdopodobnie biskupa poznańskiego Ignacego Raczyńskiego herbu Nałęcz – ofiarodawcę obrazu w ołtarzu głównym).
Prócz dzieł sztuki plastycznej mamy również zabytki rzemiosła. Są to barokowe drzwi z kruchty do kościoła z XVIII wieku z zamkiem dwu-ryglowym oraz tak samo wiekowe drzwi z zakrystii do prezbiterium.
Na ścianach kościoła znajdują się polichromie ze scenami figuralnymi. Freski przedstawiają między innymi czterech duchownych poznańskich, związanych z naszym kościołem (z okresu nadbudowy wieży). Są to: biskup Antoni Okęcki (1780-1793) i jemu współcześni: biskup pomocniczy Ludwik Józef Mathy (1779-1802) oraz kanonicy katedralni: Józef Słupiński i wspomniany już proboszcz tarnowski kanonik Antoni Lipiński (zmarł w 1817r., spoczywa w kościele św. Wojciecha w Poznaniu).
Prospekt organowy zbudowany został przez firmę A. Polzin z Poznania w 1902 roku. Wokół nawy kościoła znajduje się 14 stacji drogi krzyżowej z początku XX wieku, wykonanych jako odlewy ceramiczne z polichromią.
Na zewnętrznej ścianie prezbiterium, znajdujemy rzeźbę z XIX w. Grupa pasyjna: Chrystus na krzyżu rzeźba w drewnie a po bokach Maria i Jan, odlewy żeliwne.
Cmentarz
Teren wokół kościoła był przez kilka stuleci cmentarzem parafialnym (do XIX/XX w.)Jest to nasza historyczna nekropolia. Ziemi tej, kryjącej szczątki byłych mieszkańców Tarnowa winniśmy cześć. Na ścianie kościoła znajduje się tablica epitafijna z piaskowca, księdza Waleriana Breańskiego, proboszcza w Tarnowie (1850 – 1866), działacza patriotycznego i emigracyjnego, uczestnika powstania listopadowego w 1831r. Zmarł na epidemię cholery w 1866r. razem ze 119 swoimi parafianami. W 1900 roku vis a vis wejścia głównego, w osi kościoła, postawiono kaplicę cmentarną. Opracował
Kazimierz Szulc
