czwartek, 8 sierpnia 2013

Ratujmy nasz najstarszy zabytek cz. 22


Krzyż na kościele.
Nie mamy  dokumentacji o budowie wieży naszego parafialnego kościoła, tym bardziej o krzyżu jaki na niej postawiono. Znamy jednak rok  budowy wieży – 1787r.  Wieża została  dobudowana do powstałego 323 lata wcześniej kościoła (1464).  Coraz bardziej jesteśmy pewni, że krzyż jaki na niej wtedy postawiono  był  tam stale, aż do dzisiaj, czyli według nas ma (jak i wieża)  226 lat. Świadczy o jego wieku technika wykonania.


Krzyż jest wykuty przez kowala w tradycyjnej kuźni. Wymiary krzyża to: wysokość - 220cm, szerokość ramion - 145 cm, średnica promieni - 90 cm.  Ramiona krzyża są połączone nitami. Ozdobne  elementy umieszczone w centrum w formie słonecznych promieni  są wykute, dekoracyjnie spiralnie skręcone, ścieniane a do całości również połączone po kowalsku - nitami.  Połączenie promieni słonecznych w centrum, zakryte jest z obu stron krzyża puklerzem – kołem o średnicy 12cm. Zakończenia ramion krzyża mają ozdoby w formie liścia kończyny. Elementy te są wykonane z oddzielnych kawałków metalu, rozkute na płasko i poprzez ząbkowe nacięcia na nich oraz na ramionach krzyża połączone w całość poprzez  kowalskie zakucie na gorąco.

Krzyż ten (co pokazują ślady na nim) był kilkakrotnie inaczej mocowany do konstrukcji kościoła. Ostatnio  wbity był w drewniany pal centralny wieży i dodatkowo przykręcony do niego, wtórnie przyspawanymi czteroma obejmami. Podczas obecnego remontu przeszedł kolejną zmianę mocowania. Wykonano ją w tarnowskiej firmie TARMET Jerzego Piaskowskiego. Została tam przyspawana u dołu krzyża okrągła tarcza wzmocniona wspornikami, która  skręcona będzie sześcioma śrubami z zamontowaną na wieży specjalną metalową głowicą (na centralnym słupie więźby dachowej). Dodatkowo firma Tarmet oczyściła krzyż i poddała go piaskowaniu. (Na zdjęciu krzyż w hali Tarmet po piaskowaniu). Całość prac wykonana została przez Jerzego Piaskowskiego społecznie. Na naszą prośbę zostawiono na wsporniku krzyża znak mówiący o renowacji – REN 2013 TARMET.

Następnie  krzyż przewieziono do pracowni  głównego wykonawcy remontu kościoła (Firma Sebastian Domaniecki)  gdzie został pomalowany i gdzie wyzłocono płatkami złota promienie słoneczne.  Na zdjęciu widzimy w całej okazałości krzyż  po renowacji,  ze stojącą ekipą cieśli wykonujących remont dachu. Za pomocą dźwigu z wysięgnikiem koszowym (na zdjęciu) 1 sierpnia 2013, krzyż na powrót stanął na naszej świątyni.

 Kazimierz Szulc