Kościół w Tarnowie Podgórnym jest najstarszym murowanym obiektem sakralnym naszej gminy. Parafia w Tarnowie, została założona na przełomie XIII i XIV wieku, zaś kościół wybudowano w 1464 roku. Data ta widnieje na zworniku sklepienia wraz z mitrą biskupią. Kościół z jego wystrojem jest wpisany do Rejestru Zabytków. Znajdujemy tam między innymi zdanie: „Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych w Tarnowie Podgórnym należy do jednych z najważniejszych obiektów sakralnych powiatu poznańskiego” i dalej „Nagromadzone w świątyni dzieła plastyki są świadectwem bogatej historii parafii…, stanowią one również cenny dokument minionych epok, będących ważnym elementem narodowego dziedzictwa”.
Ostatni znaczący remont kościoła odbywał się 25 lat temu (1985-1989). Datę zakończenia remontu odnotowaliśmy na zworniku sklepienia napisem REN 1989.
Obecnie, impulsem do rozpoczęcia kolejnego remontu stały się zarysowania sklepienia. Konieczność rozpoczęcia prac remontowych pod konserwatorskim nadzorem, wyzwoliła w parafii potrzebę wykonania nie tylko naprawy sklepienia ale chęć zajęcia się tym zabytkiem kompleksowo. Pod przewodnictwem proboszcza prezbitera Adama Prozorowskiego tworzy się Komitet Ratowania Najstarszego Zabytku Tarnowa Podgórnego.
Sklepienie
Ekspertyza dokonana przez dr hab. inż. Piotra Rappa i dr inż. Grzegorza Słowek z Instytutu Konstrukcji Budowlanych Politechniki Poznańskiej, wykazała odkształcenia sklepienia, pęknięcia ceramicznych kształtek żeber gotyckich, otwarte spoiny, zarysowania, kilkucentymetrowe obsunięcia w zwornikowych obszarach sklepienia. Obsunięcie stropu powoduje nacisk rozpychający na ściany, co w konsekwencji prawdopodobnie jest przyczyna pęknięć murów. Trudno dzisiaj wskazać przyczyny tego procesu. Jedną z hipotez są drgania zewnętrzne (przez natężony ruch komunikacyjny). Istnieje duże prawdopodobieństwo pogłębiania się tego zjawiska, co w ostateczności może grozić zawaleniem stropu. Ta wstępna ekspertyza zadecydowała o zamknięciu kościoła latem 2010 roku oraz przyspieszyła zlecenie wykonania prac projektowych.
Najpierw wykonano inwentaryzację budowlaną. Na jej bazie powstał projekt autorski dr Piotra Rappa wskazujący metodę naprawczą stropu. Polegać ona będzie na zbudowaniu na strychu kościoła konstrukcji żebrowej żelbetowej w osiach starych żeber ceramicznych. Do tej konstrukcji zostaną podwieszone na stalowych hakach ceglane kształtki żeber gotyckich. Powierzchnie wysklepek pomiędzy żebrami (na strychu) zostaną zabezpieczone i scalone matą z włókna węglowego kilkuwarstwowo, „przyklejoną” specjalną zaprawą. Pachy pomiędzy żebrami zostaną w celach stabilności konstrukcji dociążone drobnym gruzem ceglanym. Mury zostaną opasane na zewnątrz, ściągiem obwodowym stalowym skręcanym śrubami rzymskimi. W dwóch miejscach nawy, wewnątrz kościoła, mury zostaną ściągnięte ściągami poprzecznymi. Podczas remontu sklepienie będzie podparte rusztowaniem.
Projekt ten został przekazany do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Przed rozpoczęciem prac konieczne jest wykonanie dokumentacji budowlanej i kosztorysu, wybranie firmy budowlanej z doświadczeniem w pracach konserwatorskich, uzyskanie decyzji na budowę. Chcielibyśmy uporać się z tymi pracami przygotowawczymi do końca roku, by od wiosny rozpocząć remont stropu.
Aktualnie wykonywane są badania geologiczne gruntu, celem właściwego sposobu odwodnienia terenu, oraz zbadania ścisłości gruntu na jakim posadowiony jest kościół.
Dalsze prace
Przygotowujemy się pod względem organizacyjnym i dokumentacyjnym do dalszych prac remontowych. Czeka nas: remont dachu i wieży, wymiana dachówki, naprawa konstrukcji wieży i zakonserwowanie lub wymiana desek, osuszenie murów, rynny i odprowadzenie wód deszczowych, wykonanie elewacji, naprawa drzwi zewnętrznych i wewnętrznych, renowacja wnętrza - prace malarskie, renowacja obrazów, wykonanie witraży, ogrzewanie kościoła. Do tego dochodzi: remont kostnicy, wykonanie nowych chodników, muru oporowego, schodów, ołtarza polowego, parkanu oraz oświetlenie elewacji .
Finansowanie.
Gospodarzem kościoła jest parafia. Stąd na nas będzie spoczywała odpowiedzialność za sfinansowanie tego przedsięwzięcia. Jednak na samym początku, nie złamujmy rąk. Kościół ten jest małym obiektem o powierzchni około 100m2, czyli jak niejeden nasz dom. Jest dwukrotnie mniejszy od nowo wybudowanej kaplicy na cmentarzu. Zatem, mimo że zakres jest szeroki a wymagania wielkie – wierzymy że damy radę.
Jesteśmy przekonani, że oprócz parafialnych finansów, znajdziemy możliwości uzyskania dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, być może z zaprzyjaźnionych tarnowskich firm. Liczymy też na finansowe wsparcie jednej z najbogatszych gmin w Polsce - naszej Gminy. Na jej terenie znajduje się ten zabytek a widziany jest przecież z okien wójta gminy.
Zostanie specjalnie założone subkonto bankowe naszej parafii, na które będzie można wpłacać ofiary przeznaczone na remont kościoła. Poinformujemy o tym niezwłocznie.
Zebrał i opracował
Kazimierz Szulc
